1 Mayıs

Kadri Güler Profil Resmi
Kadri Güler

Bugün Dünya Emekçilerin Bayram günü.
Üreten, ama ürettiğinin karşılığını alama yan emekçiler, tarihin her döneminde sömü rüldü.
İnsanoğlu tarım toplumundan sanayi toplumuna geçtikten sonra örgütsüz oldukları için emeklerinin karşılığını alamadılar.
Bu sömürüye karşı emekçilerin sendikalar çatısı altında birleşmesi ile işler değişti. 
 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramının tarihçesi şöyle: 1856 yılında Avustralya’nın Melbourune kentinde inşaat işçilerinin çalışma saatlerini azaltıl ması için protestolarına kadar dayanır.
1 Mayıs tarihini işçilerin günü olarak belirleyen olay ise, ABD'nin Chicago kentinde 1886'da yaşa nan ve tarihe Haymarket Olayı olarak geçen, sonu kanlı biten grevdi. 
İşçilerin 1 Mayıs 1886'da iş gününün 8 saat olması için başlattığı mücadele, 1889'da Milletlerara sı İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın Paris Kongresi'nde Amerikalı Sendikacılarının önerisi ile 1 Mayıs günü "işçilerin ortak bayramı" olarak kabul edilmesiyle işçiler kendilerine ait bir güne sahip oldu. 
İşçi Bayramı, Osmanlı Devleti’nde ilk kez 1911' de kutlandı. 
Selanik’teki tütün, pamuk ve liman işçileri Türk tarihinde ilk kutlayanlar arasına girdi. 
İstanbul’da ise ilk kez 1912 yılında kutlandığı bilgisi kaynaklarda yer aldı.
Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşları’nın ardından 1 Mayıs uzun bir aradan sonra ilk kez 1921'de kutlandı. 
Türkiye Sosyalist Fırkasının (TSF) çağrısı üzerine, İstanbul işçileri mayısın birinci pazar günü tatil yaptı. 
TSF merkezindeki bayramlaşmadan sonra partinin Genel Başkanı Hüseyin Hilmi Bey ve üç delege, sadrazamı ziyaret etti.
Ankara'da da Sovyetler Birliği ile dostluk ilişki leri çerçevesinde, 1 Mayıs 1922'de İşçi Bayramı kutlandı. 
1 Mayıs 1923’te de ilk kez “resmi” olarak İşçi Bayramı kutlamaları yapıldı. 
Ancak, 1924 yılında “kitlesel” 1 Mayıs kutlama ları yasaklandı. Ardından 1925 yılında çıkarılan “Takrir-i Sükun” yasasıyla kutlamalar 1935 yılına kadar yasaklandı.
Cumhuriyet'in ilanından sonra 27 Mayıs 1935 tarihli "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun" ile 1 Mayıs "Bahar Bayramı" olarak kabul edildi. 
Büyük ölçekli kutlamaların yaşanmadığı Türkiye    ’de 1 Mayıs yaklaşık 50 yıl aradan sonra tekrar ısındı. 
İlk açık 1 Mayıs kutlaması, 1975 yılında İstanbul Tepebaşı'nda bir gazinoda yapıldı. 
1976 yılında ise Taksim Meydanı’nda Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), geniş kapsamlı bir kutlama düzenledi.
Bu kutlamaya bende genç bir gazeteci ve öğretmen olarak katıldım. Bir platformun üzerin den yüzlerce kare fotoğraf çektim. 
Müthiş bir kutlamaydı o günkü kutlama. 
Ama, 1 yıl sonra 1 Mayıs 1977 de,Taksim Meyda nı’nı kana buladılar.
Sular İdaresi üzerinden işçilerine üzerine ateş açıldı.
Yüzlerce kişi kazancı Yokuşu’nda ezildi, 37 kişi yaşamını yitirdi.
Kanlı 1 Mayıs unutulmadı ve failleri ortaya çıkarılmadı.
AKP iktidarı 1 Mayıs’ı yeniden 2009 yılında yeni den Bayram ilan etti tatil yaptı. Ama, Taksim Meyda nı’nı kutlamalara kapadı. Bugün yine Taksim de emekçiler biraraya gelemeyecek.
Taksim bir semboldür.
12 Eylül den sonra tüm sendikalar kapatıldı.  İşçilerin örgütlenmeleri kısıtlandı. Sendikacılığın içi boşaltıldı. Sarı sendikacılık yaygınlaştı. 
İktidar yanlısı sendikalar güçlendirildi.
Dünya 1 Mayıs’ı coşkuyla kutlarken, Türkiye de yine kutlamalar iktidarların korkusu nedeniyle baskısı altında kutlanıyor. Her sendika ayrı yerde kutlama yapıyor. 
Emekçilerin Bayramı kutlu olsun.



Diğer Yazıları